Producer/Sound Engineer

Mettalica-ทำอัลบั้ม Hardwired นักดนตรี 4 คน กับ Producer และ Sound Engineer
Producer - Sound Engineer !
ในบ้านเรา คำ 2 คำนี้อาจจะไม่เป็นที่รู้จักกว้างขวางเท่าไหร่
แต่ต่างประเทศแล้ว 2 คนนี้คือ คนที่มีความสำคัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าศิลปิน ทำไมต้องมี 2 คนนี้ ?
-การทำเพลงเป็นเรื่องเกี่ยวกับเสียง นอกจากนักดนตรี-ศิลปินจะคิดเพลงได้แล้ว ก็ต้องนำไปบันทึกเสียง ซึ่งหากไม่มีความรู้เรื่องเสียงหรือซาวด์ ก็จะต้องไปพึ่งคนที่รู้และมาทำงานด้วยคนแรกคือ Sound Engineer(SE) คนนี้จะรู้ว่าจะจัดการกับเสียงเครื่องดนตรียังไงให้ออกมาดีเหมาะกับแนวเพลง ตั้งแต่บันทึกจนถึงมิกซ์เสียงและทำมาสเตอริ่ง ส่งไปถึงหูคนฟัง เอาไปเปิดที่ไหนเสียงก็จะได้มาตรฐาน หลังจากนั้นก็จะมีเสียง feedback จากคนฟังกลับมาว่า เสียงดี-ไม่ดี คนๆนี้จะรับความผิดชอบไปเต็มๆ นักดนตรีก็จะอาจจะมีความเห็นด้วยว่าคนนี้ทำซาวด์ดี-ไม่ดี ถูกใจ-ไม่ถูกใจ....ก็จะหา SE กันไปลองกันไปหลายๆคน จนถูกใจ หรือพิจารณาจากผลงานที่ SE คนๆนั้นเคยทำมา

-ส่วนเรื่องงานเพลง เพลงดี-ไม่ดี ลงตัว-ไม่ลงตัว เนื้อหาลึกไป ดนตรียาวไป หรือเล่นดี เล่นไม่เข้าหู ร้องดี ไม่ดี อะไรทั้งหลายแหล่ เป็นหน้าที่ของอีกคนคือ Producer ครับ คนๆนี้จะดูแลภาพรวมของงานทั้งหมด ตั้งแต่การคิดงาน จนไปถึงคนฟัง รวมทั้งดูเรื่องซาวด์ด้วย และประสานงานกับค่ายเพลงด้วย คนๆนี้บางทีเป็นคนๆเดียวกันกับ SE เพราะเป็น SE ที่มีความสามารถในด้านการดูแลงานด้านต่างๆ ซึ่งมีผลงานออกมาให้เห็นจากการโปรดิวส์วงดนตรีต่างๆ มาแล้วจนค่ายเพลงเชื่อถือ มั่นใจให้ดูแลงานแต่ละอัลบั้มให้ค่ายเพลง

-Producer /Sound Engineer ส่วนใหญ่จะมาจากนักดนตรี ที่มีความรู้ด้านเสียงและมีมุมมองด้านงานเพลง เคยมีผลงานดูแลอัลบั้มเพลงของวงต่างๆจนเป็นที่ยอมรับ
วันนี้ คนคิดงานเพลงอิสระที่ไร้สังกัด มักจะดูแลกันเอง เพลงจึงมีทั้งลงตัว-ไม่ลงตัว อัดเสียงดีบ้างไม่ดีบ้าง ปะปนกันไปเกลื่อน internet ดังนั้นในสื่อต่างๆก็จะมีทั้งสิ่งดีๆและขยะ

-Metallica อัดเสียงอัลบั้มแรกปี 1983 ก็มี Producer แล้ว (Paul Curcio) และหลังจากนั้นก็มี Producer/Sound Engineer ทุกชุด ทำงานควบคู่ไปกับสมาชิกวงและมีทีมบริหารคอยดูแล เช่นกัน Dream Theater ทำอัลบั้มชุดแรก ก็มี Producer เช่นกัน แต่ ดอนผีบิน ไม่มี

ทำไมต้องมี Producer?
งานทุกอย่างที่ทำกันจริงจัง ไม่สามารถหลีกเลี่ยงเรื่องการจัดการไปได้ การทำเพลง "เพื่อเป็นอาชีพ" ก็เช่นกัน...
หากคุณเป็นนักดนตรีที่กำลังจะทำเพลงเล่นๆอยู่ที่บ้านหรือแบบทำไม่จริงจัง ไม่ใช่เป็นอาชีพ ก็ผ่านไปได้เลยไม่ต้องสนใจ คุณก็ต้องจัดการเองนั่นแหละ...แต่หากคุณจริงจังให้มันเป็น"อาชีพ"แล้วละก็ อ่านไว้เป็น Idea นะครับ

1-วงดนตรีวงหนึ่งหากคิดจะ "จริงจัง" และจะเดินไปข้างหน้าสู่เป้าหมายที่ตั้งไว้ได้จะต้องมีคนๆหนึ่งคู่กับวงก่อนเลยคือ ผู้จัดการวง ซึ่งจะมีหน้าที่คอยติดต่อประสานงาน วางแผนการเดินหน้าให้กับวง(อาจจะเป็นคนในวง เพื่อน พี่ น้อง หรือพ่อ แม่ก็ได้ที่มีความสามารถในการจัดการและได้รับการยอมรับ) คือ ให้เค้าคิดเรื่องอื่นๆแทนเรา เรามุ่งเรื่องทำเพลงและเล่นอย่างเดียว หากวงเรายังไม่มีรายได้อะไร ก็อาจจะทำเอง หรือไหว้วาน...แล้วแต่จะไปคิดต่อเอา แบบไม่ต้องจ้างนะ หัวหน้าวงก็อาจจะเป็นผู้จัดการเอง แต่หากไม่มีฝีมือในด้านจัดการแล้วยังจะมาจัดการก็อาจจะพาวงลงคลองได้

2-เมื่อวงเดินทางไปสู่การสร้างงานเพลงแบบมืออาชีพ ก็จะต้องหาอีกคนหนึ่ง คือ Producer ซึ่งจะคอยดูแลเรื่องเพลงและการอัดเสียงรวมทั้งคอยประสานระหว่างสมาชิกวงไม่ให้ทะเลาะกันเรื่องเพลง โดยที่นักดนตรีมีหน้าที่คิดเพลงออกมา Producer จะมาทำหน้าที่ปรึกษาช่วยขัดเกลาเหลาให้ลงตัวดีขึ้นไปอีก เราจะได้ประสบการณ์+ฝีมือจาก Producer คนๆนั้นมาช่วยเราทั้งตัวเพลง คุณภาพการบันทึกเสียง ซึ่งจะเป็นผู้รับผิดชอบในงานนั้นทุกอย่าง แต่เสียดายงานอาชีพทั้ง 2 ตำแหน่งในบ้านเรายังมีคนทำน้อยยยย....แต่ในค่ายเพลง และที่ต่างประเทศถือเป็นเรื่องปกติที่จะต้องมี

เราไม่มี Producer ได้มั้ย? ก็ได้เพราะหลายๆวงก็มีการโปรดิวส์กันเองอยู่ละแต่ก็จะทำได้เท่าความสามารถมุมมองที่มีอยู่ นักดนตรีที่มากฝีมือเก่งระดับเซียน บางทีมาพร้อมอีโก้เต็มเปี่ยมและคิดอยู่เสมอว่ากูแน่ งานกูศิลปะสุดๆใครอย่าแตะเดี๋ยวมันจะเสียความเป็นตัวตน หรือที่ไม่ค่อยยอมรับความเห็นผู้อื่น ก็จะโปรดิวส์เอง แต่หากเข้าไปสังกัดค่ายเพลง Producer จะต้องมีเป็นมาตรฐานในการดูแลงานนั้นๆเพื่อประสานกับค่าย เพราะค่ายเค้าไม่ค่อยอยากคุยตรงกับศิลปิน คุยไปก็ไม่รู้เรื่อง มองคนละมุม ....แต่หากเป็นงานอิสระ งานเอามันส์ แน่นอนไม่ต้องพูดถึงเรื่องนี้ ตามมีตามเกิดเลย ไม่เกิดก็ดับ คนที่ไม่เข้าใจเรื่องนี้ก็ต้องกลับ"สู่ดินแดนเดิม"....

Metallica (ในรูป) จัดว่าเป็นวงดนตรีระดับแถวหน้าของโลก ที่ผ่านร้อนผ่านหนาว ผ่านการออกอัลบั้มมาแบบล้มลุกคลุกคลานหลายชุด จนประสบผลสำเร็จสูงสุดวงหนึ่งของโลก ในอัลบั้มล่าสุดก็ยังจ้าง Greg Fidelman มาโปรดิวส์ร่วมกับสมาชิกวงหลัก James/Lars ซึ่ง Metallica ก็คือ Metallica วันยังค่ำ เพลงมีกลิ่นไอยังไงเมื่อก่อน วันนี้กลิ่นไอก็ยังคงเดิม เพลงๆหนึ่งต่อให้โปรดิวส์ออกมายังไงก็ยังเป็น Metallica วันยังค่ำ แต่ความสากความเนียนความลงตัวจะต่างกัน นั่นคือความหมายของการ Produce มีหลายคำพูดในงานนี้ เช่น ผมว่า Solo มันยาวไปนะ หรือเพลงยาวเกินไป Pattern นี้มันซับซ้อนไปนะ การร้องตรงนั้นยังไม่ได้อารมณ์...วันนี้เราได้เห็นเบื้องหลังการทำงานทั้งหมดผ่าน youtube นับว่าไม่ต้องบอกอะไรกันมาก เพียงแต่นั่งดูและศึกษาแนวทางที่เขาทำเราก็จะมีโอกาสประสบผลสำเร็จได้ เหลือเพียงมุมมองและขุดกึ๋นเราออกมา

จากประสบการณ์ที่ผมได้ทำงานเพลงออกไปถึง 6-8 อัลบั้ม รู้สึกว่าผมเสียดายโอกาสนั้น ที่ไม่มี Producer มาทำงานร่วมเลย เพราะเหตุผลต่างๆบราๆๆๆ เลยทำกันเอง ถกเถียงกันเองมาตลอดจนวงแตก มันจึงได้แค่นั้น ได้แค่มุมมองตัวเราเองแบบแคบๆของใครของมัน ผลงานก็เป็นที่รู้จักยอมรับเพียงกลุ่มเล็กๆ หากมีโอกาสย้อนวันคืนผมยังฝันอยากได้ Producer ฝีมือดีๆสักคน นะ มันคงทำให้งานเราดีขึ้นอีกมากหรืออีกอย่างเราอาจจะเหนื่อยขึ้นก็ได้...

ที่สำคัญ งานดนตรี เป็นงานศิลปะแขนงหนึ่ง ที่มีตำแหน่งของเครื่องดนตรีหลายชิ้นมารวมกัน หากทำเพลงเป็นวงขึ้นมาแล้ว สมาชิกวงทุกคน ย่อมมีความสำคัญกับงานดนตรีนั้นๆไม่มากก็น้อย โดยเฉพาะการเล่นบรรเลงร่วมกันเป็นวงหรือการเล่นสด ซึ่งไม่ใช่การทำงานใน Studio ยิ่งต้องอาศัยการเล่นการร่วมกันเป็นอย่างมาก แตกต่างจากงานศิลปะด้านการวาดรูปอย่างสิ้นเชิง ที่วาดคนเดียวได้โดยไม่ต้องพึ่งคนอื่น